presentación e mesa redonda arredor do libro: Museo aberto: saltando valados

Venres día 20 de abril ás 20.30 h no salón de actos do Museo Etnolóxico en Ribadavia adiantamos a celebración do Día Internacional do Libro coa presentación do libro: Museo aberto: saltando valados, nunha edición trilingüe galego, castelán e inglés recóllese a análise do programa Museo aberto.

O acto de presentación consistirá nunha mesa redonda de profesionais que analizarán a experiencia do Museo cos tres colectivos: Asociación de Familiares de Enfermos de Alzhéimer de Ourense (AFAOR), Cárcere de Pereiro de Aguiar (Ourense) e Cruz Vermella O Ribeiro (Ribadavia), cos que se desenvolveron os tres proxectos do programa: Lembrar no museo, Museo no cárcere e Vémonos no espello.

Formarán parte desta mesa:

Xosé Carlos Sierra Rodríguez coautor do libro, especialista en museoloxía, director do Museo Etnolóxico durante parte do período que se desenvolveron no Museo Etnolóxico os distintos proxectos,

Lorena del Pozo Fuente técnica de Institucións Penitenciarias, colaborou no inicio do proxecto Museo no cárcere como subdirectora de tratamento no Cárcere de Pereiro de Aguiar,

Rosa Mª Almeida Grande psicoxerontóloga, participou no proxecto Lembrar no Museo como psicóloga de AFAOR no que se utlizaron técnicas de reminiscencia,

Lola Ferreiro Díaz Doutora en Medicina; Departamento de Psiquiatría da Universidade de Santiago de Compostela (USC),

José María Failde secretario da Sociedade galega de Xerontoloxía e Xeriatría (SGXX) e profesor da Universidade de Vigo (UVigo).

En 2010 o Consello Internacional de Museos (ICOM-UNESCO) lanzou o lema: Museos para a harmonía social, con este lema pretendía este organismo internacional que os museos reflexionaran sobre a súa responsabilidade como espazos de integración social e co obxectivo de que exploren as posibilidades do patrimonio cultural como ferramenta para a promoción da igualdade e para a eliminación gradual de barreiras entre os integrados, os excluídos e os precarios.

Estas e outras reflexións arredor do papel actual que teñen os museos na sociedade, a necesidade de chegar a “outros” públicos e a súa propia función social levan a que os museos saian fóra dos seus muros e se acheguen a colectivos sociais con dificultades de acceso ao patrimonio cultural destes centros. Neste caso esta reflexión feita no Museo Etnolóxico leva de forma gradual primeiro a través de proxectos individuais e despois dun programa global acercar o patrimonio etnográfico a esoutros públicos non habituais nos museos, en moitas ocasións saíndo da propia instituición museal.

Tres proxectos diferentes do departamento de educación e acción cultural do Museo Etnolóxico, que naceron en momentos distintos: Lembrar no museo, Museo no cárcere e Vémonos no espello, en cada un deles se traballou con colectivos diferentes: Asociación de Familiares de Enfermos de Alzhéimer de Ourense (AFAOR), Cárcere de Pereiro de Aguiar (Ourense) e Cruz Vermella O Ribeiro (Ribadavia), converxeron nun mesmo programa denominado Museo Aberto.

Estes proxectos naceron de forma embrionaria en 2005, foron medrando e consolidándose ao longo dos anos, converxendo en 2009 no programa Museo Aberto activo cos tres proxectos até 2012. A Asociación de Amigos do Museo Etnolóxico e do Conxunto Histórico de Ribadavia (AMECHIR) estivo presente no apoio loxístico e xestor para o desenvolvemento das actividades de todo o programa.

                        

O programa Museo Aberto implicou un traballo transversal de profesionais especialistas de ámbitos diferentes: unha antropóloga da Universidade de Vigo, persoal técnico do Museo Etnolóxico, psicólogas, traballadoras/es sociais, persoal técnico de prisións, e a colaboración nos distintos obradoiros de xentes de oficios e da cultura.

Este programa Museo Aberto obtivo en 2012 o recoñecemento cunha Menciónde Honra no III Prêmio Ibero-Americano de Educação e Museus do ProgramaIbermuseos e xa forma partedo Banco Iberoamericano de Buenas Prácticas en Acción Educativa que se pode consultar na páxina da internet de Ibermuseos. A difusión deste programa conleva a participación en distintas xornadas e congresos: nas xornadas de formación museolóxica: Abiertos a todos: museos socialmente comprometidos. Reflexiones y experiencias, I Encontro Iberoamericano de Museos Pedagógicos e Museólogos de Educación, VI Xornadas Internacionais de Educación Social e Xerontoloxía. Boas prácticas profesionalización e experienciasxeragóxicas, I International Conference on Ecomuseums, Community Museums and Living Communitie, I Congreso Internacional Repensando los límites del Patrimonio Cultu-Natural, artigos en varias publicacións: Boletín del Instituto Andaluz del Patrimonio HistóricoPH, Arte, Cultura y Cárcel. Prácticas artísticas y culturales encontextos penitenciarios, en traballos fin de máster, etc.

Era necesario que o traballo, realizado ao longo de anos desta experiencia pioneira nos museos de Galicia, e de España, fose sistematizado e analizado por aquelas profesionais que desenvolveron este programa, nunha publicación que permitise o fácil acceso de toda esta documentación xerada tanto ao persoal técnico dos museos e centros patrimoniais, como a aqueles colectivos sociais que teñen interese nestes proxectos, presentando o libro en edición trilingüe: galego Museo aberto: saltando valados , castelán Museo abierto: saltando muros e inglés  Open museum: jumping hurdles.

A edición dixital do libro pódese consultar e descargar AQUÍ