COIDANDO DAS COLECCIÓNS PATRIMONIAIS DURANTE A COVID-19. 15ª PARTE

Seguimos coas preguntas e respostas da conferencia en liña de Irene Karsten do Ontario Museum Association,  aplicadas á nosa institución cultural e patrimonial, o Museo Etnolóxico e a súa casuística.
O vídeo completo da conferencia en liña de Irene Karsten podedes velo AQUÍ.

Todas as preguntas e respostas en relación o coidado das coleccións patrimonias durante a pandemia da COVID-19 encontraredelas no noso blog coa etiqueta COVID E PATRIMONIO.

Décima quinta pregunta:

Que fariamos se a nosa institución sofre outro tipo de emerxencia, como lume ou inundación, que poida danar a colección namentres estamos pechados?

Como en calquera outra ocasión, unha rápida resposta pode limitar o dano das coleccións e mellorar a recuperación. Pero o desafío será maior durante a pandemia da Covid-19: a regulación local pode impedir ás reunións de grupos de xente que neste caso serían necesarias para responder rápida e efetivamente; o cadro de persoal pode estar enfermo, illado ou despedido e os equipos de protección temporal requiridos polas persoas socorristas poden que fosen doados a hospitais do entorno. 

Algunhas medidas para reducir a probabilidade ou as consecuencias negativas da emerxencia poderían ser:

-inspeccionar regularmente para detectar de maneira precoz posibles emerxencias.

-Apagar e desenchufar o equipamento eléctrico non esencial.

-Cubrir as coleccións con láminas de plástico en áreas propensas ás filtracións.

-Valeirar tuberías se hai risco de conxelamento.

-Para institucións en zonas predispostas a inundacións primaverais suxírese mover as coleccións a unha planta máis alta o tempo que dure o risco.

Localización da sala de reserva do Museo Etnolóxico cerca do río Avia. 

Interior do depósito. Ás pezas están paletizadas para facilitar o seu desprazamento e tamén é unha medida de seguridade telas elevadas do chan para casos de emerxencia por inundación.

-Anímase ás institucións a revisar e actualizar os plans de emerxencia e discutir as opcións para a resposta a través de conferencias en liña, correo electrónico ou chat usando sinxelos exercicios de simulación.

-O entrenamento básico pode ser esencial se hai que incorporar novas persoas ao equipo de emerxencia.

-se o plan depende de materiais e equipos de seguridade ou de servizos externos comprobar que continúan dispoñibles.

-Contactar coa compañía de seguros para saber cómo o peche pode afectar á cobertura.

-Documentar a resposta á pandemia porque isto podería ser útil en similares situacións futuras.

No caso de que a emerxencia ocurra, executar a resposta o mellor que se poida:

-informar ás autoridades locais da necesidade de axuda.

-Solicitar guías para traballar en condicións seguras

-Usar métodos para gañar tempo, como facerse con materiais absorbentes de auga sempre que sexa posible.

-Ter un coidado especial coas persoas socorristas dado que o seu alto nivel de estrés e a súa fatiga pode aumentar a posibilidade de infección.

#aculturasegue  #CovidEPatrimonio #aculturagalegasegue

COIDANDO DAS COLECCIÓNS PATRIMONIAIS DURANTE A COVID-19. 14ª PARTE

Décima cuarta pregunta:

Como podemos asegurar que as coleccións permanecen seguras cando a institución está pechada indefinidamente con pouco ou ningún persoal técnico no seu posto?.
[Pragas e vixilancia]

Reducindo os riscos de pragas.
A presenza de pragas pode ser especialmente preocupante cando os problemas crónicos non foron monitorizados rigurosamente. 
Normas a seguir:

-Retirar a comida que poida haber nas oficinas, máquinas de café ou de petiscos, a non ser que estean gardadas en lugares seguros, refrixerados ou conxelados, para frear aos roedores.

-Remover os residuos orgánicos e o lixo a contedores no exterior do edificio. 

-Repoñer trampas adhesivas antes do peche e a partir de aí, mensualmente. Se as inspeccións in situ son posibles permitirán monitorizar a actividade dos insectos durante o peche pero tamén se retirarán insectos mortos que poidan atraer certas pragas. Dado que algunhas infestacións son comúns en primavera, planear a resposta por adiantado.

Inspeccionar e manter o eficicio.

-Revisar as tarefas de mantemento ademais de chequear o lugar e o perímetro. 

-Xestionar inspeccións regulares dentro do edificio e prestar atención especial ás áreas preocupantes como as propensas a filtracións, particularmente despois dunha forte treboada. É recomendable unha lista de verificación se o persoal non técnico é o responsable das inspeccións.

-Proporcionar entrenamento virtual sobre o coidado de coleccións, remarcando cuestións chave que deberían buscar ou establecer un sistema para consulta e información en remoto.

                    Trampas adhesivas que  recollen moitas clases de seres vivos. 

Unha empresa externa de seguridade completa o escaso cadro de persoal de vixilancia na institución.

Seguimos coas preguntas e respostas da conferencia en liña de Irene Karsten do Ontario Museum Association,  aplicadas á nosa institución cultural e patrimonial, o Museo Etnolóxico e a súa casuística.
O vídeo completo da conferencia en liña de Irene Karsten podedes velo AQUÍ.

Todas as preguntas e respostas en relación o coidado das coleccións patrimonias durante a pandemia da COVID-19 encontraredelas no noso blog coa etiqueta COVID E PATRIMONIO.

#aculturasegue  #CovidEPatrimonio #aculturagalegasegue

COIDANDO DAS COLECCIÓNS PATRIMONIAIS DURANTE A COVID-19. 13ª PARTE

Seguimos coas preguntas e respostas da conferencia en liña de Irene Karsten do Ontario Museum Association,  aplicadas á nosa institución cultural e patrimonial, o Museo Etnolóxico e a súa casuística.
O vídeo completo da conferencia en liña de Irene Karsten podedes velo AQUÍ.

Todas as preguntas e respostas en relación o coidado das coleccións patrimonias durante a pandemia da COVID-19 encontraredelas no noso blog coa etiqueta COVID E PATRIMONIO.

Décima terceira pregunta:

Como podemos asegurar que as coleccións permanecen seguras cando a institución está pechada indefinidamente con pouco ou ningún persoal técnico no seu posto? Parte II. [Iluminación e condicións medioambientais]. 
Seguimos coas pautas de mantemento do edificio e as coleccións.

Apagar ou bloquear as luces nas salas de exposicións é o que facemos cada día cando pechamos o Museo, polo tanto, podemos revisar se os procedementos normais son suficientes neste contexto. Entón, podemos proceder a bloquear todas as luces nas salas de exposición agás as que sexan necesarias por cuestións de seguridade.

Exposición Seguindo o fío. As luces das salas permanecen apagadas se non hai persoal. 

“Arquivo sucio” de material fotográfico. Esta sala de reserva está aclimatada coa axuda dun deshumidificador que se enche cada dous días en temporada de inverno. O persoal de vixilancia encárgase do valeirado.

Xestionar as condicións medioambientais.
Diminuír a tasa de intercambio de ar cando sabemos que hai menos xente podería achegarnos un ambiente mais estable e menos pulverulento nos espazos con co- leccións, non obstante, profesionais en sistemas de climatización suxiren para os espazos de traballo cando o persoal está presente de maneira regular, incrementar a ventilación do ar exterior e un uso menor do ar que circula dentro. En edificios novos, estos sistemas poderían ser monitorizados e axustados en remoto.


Se se usa equipamento portátil, como deshumidificadores, para manter as condi- cións ambientais, hai que dotalos de mantemento continuo ou considerar apagalos, en particular, se son propensos a funcionar mal ou a producir goteos. Consideraremos diminuír o punto de axuste da temperatura uns poucos graos se se pode facer sen incrementar o risco de formación de fungos. Unha temperatura máis baixa ralentiza as tasas de degradación, reduce a actividade de pragas e aforra o custo de calefacción, pero se existe preocupación polos mofos hai que asegurar unha adecuada ventilación.

#aculturasegue  #CovidEPatrimonio #aculturagalegasegue

Cantares de cego

O cego cantor de romances é un personaxe popular desde a Idade Media, sendo as veces tamén un protagonista literario, un arquetipo, que aparece en numerosas obras de literatura culta onde a súa presenza é indispensable cando se pretende unha ambientación popular.

As Coplas de Cego durante a primeira metade do século XX alcanzaron un enorme auxe. Cando chegaban os cegos ás poboacións, feiras ou festas, a xente formaba círculo ao seu arredor, esperando oír as súas coplas que eran historias baseadas en feitos reais manipulados, contadas e cantadas acompañadas por algún instrumento musical, violín, acordeón ou unha zanfona e axudados polas súas mulleres, fillas ou ben lázaros que vendían uns pregos. 

Artistas ambulantes (nº inventario 2010/12/000045000045)
 foto de Benedicto Conde González, «Bene»

Estes pregos que vendían empezaron sendo unha simple folla dobrada dúas veces para formar oito páxinas, de baixo prezo, sen encadernar, destinados á lectura rápida como unha simple modalidade literaria comparable a un xornal e onde se podían ler aquelas historias que logo podían formar parte da conversa da xente arredor do calor da lareira ou nos falangueiros.Trataban xeralmente temas relixiosos ou históricos, narracións sobre cativos e bandoleiros, domésticas, amorosas ou satíricas ou tamén acontecementos reais da actualidade como podían ser os crimes, incidencias políticas, etc. 

Finalizaba o autor solicitando á persoas oíntes que mostrasen o seu agrado contribuíndo cunha pequena achega monetaria polo que acababan de escoitar ou ben a compra do impreso no que estaba escrito o romance:

"E aquí remata o romance

que no prego escrito está,

só dous céntimos custa

a quen o queira levar".

Neste enlace pódese escoitar unha destas coplas coas imaxes nas que se ve a Faustino Santalices, insigne gaiteiro e investigador do instrumento da zanfona na primeira metade do século XX: 

https://youtu.be/NgScLX9DV3I. 

Estes cantos tamén foron versionados por grupos de música folk tradicional galega mais recentes, como neste caso o grupo «A Quenlla» coa intención de que non se esquecesen: https://youtu.be/ZwcoNtoTQbM.

*No catálogo de Museos de España CERES, pódese encontrar a ficha de catalogación de dita fotografía e doutras mais deste autor e que forman parte do fondo documental do Museo.

👉🏿 http://ceres.mcu.es/pages/SimpleSearch?index=true

#aculturasegue  

COIDANDO DAS COLECCIÓNS PATRIMONIAIS DURANTE A COVID-19. 12ª PARTE

FACÉNDOLLE FRONTE AO PECHE E Á reAPERTURA (capítulo 3)

Duodécima pregunta:

Como podemos asegurar que as coleccións permanecen seguras cando a institución está pechada indefinidamente con pouco ou ningún persoal técnico no seu posto? Parte I. [Seguridade]

Moitos coidados de conservación preventiva das coleccións dependen da presenza regular de personal técnico e de seguridade. Cando esta presenza é interrompida, poden incrementarse algúns riscos sobre as coleccións e outros poden ser máis intensos. Que podemos facer?

En primeiro lugar, manter a seguridade. 

Unha boa seguridade é vital durante un período de tempo longo do peche. A delincuencia pode aproveitar a redución da presenza do cadro de persoal e as situacións de incertidume económica. 

Deben seguirse as seguintes pautas:

*verificar que os protocolos de seguridade e os sistemas de monitorización se manteñen.

*Confirmar que as portas e as ventás do edificio están pechadas con chave e que os sistemas de detección de intrusimo e de lume funcionan adecuadamente.

*Asegurar non só os obxectos da colección senón tamén obxectos valiosos, como a caixa dos cartos, ordenadores, portátiles e outros equipos electrónicos que poden ser atractivos.

*Protexer documentos importantes, asegurando que oficinas e despachos permanecen ordenados e que a información sensible está fóra.

*…e por suposto, asegurar a colección: identificar os artefactos que poidan ser vulnerables ao roobo nas salas de exposición e nos espazos de traballo e considerar devolvelos á sala de reserva se isto é mais seguro.

*Manter unha presenza regular no lugar e no perímetro exterior, chequeándoo diariamente, se é posible, para identificar problemas e iniciar accións correctivas rapidamente.

*Mostrar que o edificio está sendo monitorizado.

*Documentar todas as entradas ás instalacións.

Zona de monitorización das salas, tanto de exposicións como de traballo e de investigación. As cámaras permanecen acesas todo o día, tamén durante o confinamento pola Covid-19.

Aplicación para móbiles desde onde se controla a sala de reserva do Museo Etnolóxico. 

Seguimos coas preguntas e respostas da conferencia en liña de Irene Karsten do Ontario Museum Association,  aplicadas á nosa institución cultural e patrimonial, o Museo Etnolóxico e a súa casuística.
O vídeo completo da conferencia en liña de Irene Karsten podedes velo AQUÍ.

Todas as preguntas e respostas en relación o coidado das coleccións patrimonias durante a pandemia da COVID-19 encontraredelas no noso blog coa etiqueta COVID E PATRIMONIO.

#aculturasegue  #CovidEPatrimonio #aculturagalegasegue

COIDANDO DAS COLECCIÓNS PATRIMONIAIS DURANTE A COVID-19. 11ª PARTE

Seguimos coas preguntas e respostas da conferencia en liña de Irene Karsten do Ontario Museum Association,  aplicadas á nosa institución cultural e patrimonial, o Museo Etnolóxico e a súa casuística.
O vídeo completo da conferencia en liña de Irene Karsten podedes velo AQUÍ.

Todas as preguntas e respostas en relación o coidado das coleccións patrimonias durante a pandemia da COVID-19 encontraredelas no noso blog coa etiqueta COVID E PATRIMONIO.

Undécima pregunta:

Deberían retirarse os obxectos patrimoniais, como obras de arte, bens arqueolóxicos, etnográficos ou documentos, das salas que necesitan ser desinfectadas?

Retirar os obxectos culturais da súa localización debido á preocupación pola Covid-19 non é recomendable na maior parte dos casos. Manipular e transportar obxectos das coleccións implica os seus propios riscos e os mesmos obxectos poderían potencialmente ser contaminados; as persoas que se ocupan da colección tamén poderían expoñerse á infección e ademais, algunhas estruturas do interior das institucións non poderían moverse de ningún modo.

O illamento dos espazos con obxectos da colección ou mobiliario durante unha semana a nove días seguido dunha limpeza regular é o método preferido para controlar a expansión viral. Se se necesitara o acceso a algún espazo mais rápido, requeriríase illalo 24 horas para permitir que os aerosois desinfectantes se depositaran e logo, limpar e desinfectar as superficies tocadas frecuentemente pero NON as patrimoniais, usando métodos de aplicación que se poidan controlar ben. 

Suxírese tamén a limpeza diaria do mobiliario da institución que é probable que sexa moi tocado, como os pasamáns e os pomos, instruíndo ao persoal de limpeza que teña coidado ao traballar ao redor do material patrimonial e que consulte con un conservador antes de desinfectar.

Nunha institución que custodia patrimonio é significativo que unha inadecuada manipulación dos obxectos sexa a principal causa de danos e alteración dos mesmos, principalmente durante un traslado. 

Mobilizar a colección do Museo Etnolóxico require normalmente de accións programadas adaptadas a problemas específicos como son a determinación de dimensións, peso e forma das pezas, o deseño de rutas para os accesos, o persoal, e establecer os protocolos de movemento (mover os obxectos de un en un, o uso de luvas de protección, empregar as dúas mans ou contar con medios auxiliares). Estes procedementos son moi complicados cando o efecto da ameaza de contaminación das coleccións pola Covid_19 pode invalidarse cun adecuado illamento.

Na colección de tecidos do Museo, o risco de contaminación por coronavirus sería menor que o que debería soportar a indumentaria se tivera que someterse aos procesos de embalaxe individual que serían exixidos para o movemento deste tipo de fondos.

#aculturasegue  #CovidEPatrimonio #aculturagalegasegue

Reinicio da actividade presencial 20 de maio

                                                                      HORARIO:
                                                      Martes a sábado de 10.00 a 20.00
                                                    Domingos, luns e festivos pechado

Segundo as fases de desescalada decretadas pola autoridades, con motivo da pandemia da Covid-19, nesta semana do 20 de maio en Galicia, estando na Fase 1, prodúcese o reinicio das actividades presensenciais nos centros culturais: arquivos, bibliotecas e museos, sempre cumprindo as medidas de hixiene e seguridade e as normas establecidas pola Xunta de Galicia no "Protocolo polo que se establece o reinicio da actividade presencial dos arquivos, museos e bibliotecas de xestión da Consellería de Cultura e Turismo da Xunta de Galicia e se establecen medidas preventivas fronte ao COVID-19" publicado no DOG nº 96 do 19 de maio de 2020.

De acordo co Protocolo para o reinicio da actividade presencial dos Museos xestionados pola Consellería de Cultura e Turismo, aprobado na xuntanza do Centro de Coordinación Operativa do 16 de maio de 2020, as persoas que accedan ás instalacións do Museo deberán adoptar as medidas adecuadas para protexer a súa saúde e evitar contaxios, entre elas:

                                                                 NORMAS DE ACCESO

1.-cumprir as recomendacións das autoridades sanitarias

2.- levar máscara

3.- desinfectar as mans ou as luvas con solución hidroalcólica o desinfectantes con actividade virucida á entrada do Museo

4.- manter unha distancia mínima de seguridade de dous metros, tanto entre as perosas visitantes como respecto do persoal do centro

5.- a capacidade máxima do Museo Etnolóxico é de 7 persoas

6.- teranse en consideración as necesidades das persoas con algún tipo de discapacidade

7.- non está permitido tocar calquera elemento da museografía

8.- a visita será individual (entendida, non como unha única persoa, senón como unha familia ou unha unidade de convivencia)

9.- non está permitida a reserva de grupos

10.- as/os vixilantes de sala contribuirán á fluidez da visita e lembrarán ás persoas visitantes a necesidade de cumprir as pautas establecidas, tanto nas zonas de circulación como nas salas de visita

11.- as/os visitantes deberán atender ás indicacións do persoal do Museo

12.- a atención ao persoal investigador será preferentemente de forma telemática. No caso de que sexa absolutamente imprescindible, a atención presencial farase logo de cita previa: 

   teléfono 988788720, correo electrónico mu.etnoloxico.ribadavia@xunta.gal

13.- os materiais á disposición das persoas usuarias (folletos, guías, etc.) serviranse baixo petición ao persoal do museo e tralo seu emprego depositaranse na papeleira situada ao efecto na saída do Museo

14.- caso de precisar depositar mascaras ou luvas, ou calquera outro obxecto de uso persoal, farase na papeleira situada ao efecto na saída do Museo

15.- toda a documentación ou materiais aos que accedan as persoas investigadoras de forma presencial deberán quedar nunha corentena de 10 días como mínimo antes de ser empregados de novo

16.- non está dispoñible o servizo de consigna

17.- non están abertos os baños para uso das persoas visitantes e/ou usuarias do Museo

As persoas visitantes e/ou usuarias teñen á súa disposición, baixo demanda, un exemplar do Protocolo para o reinicio da actividade presencial dos Museos xestionados pola Consellería de Cultura e Turismo.

A Banca Nogueira. Ribadavia

A historia da Banca Nogueira xurde en 1895 cando Ramón Gómez Álvarez, natural do concello da Cañiza, decide abrir un establecemento de tecidos en Ribadavia. Á actividade comercial de tecidos foi engadindo a corresponsalía de banca, cos servizos correspondentes a esta actividade e, paulatinamente foi adquirindo á habilitación de clases pasivas do Estado, a habilitación do maxisterio e a administración de loterías. 

                        O comercio de tecido. Foto Serafín Rodríguez. ca. 1900

   Fondo Fotográfico Museo Etnolóxico nº inventario   20100_14 

A ausencia doutras axencias de banca na zona, e dada a súa relación con grandes bancos que operaban en América, levou á fundación da Banca Nogueira, empregando un dos apelidos familiares, como xa tiña feito co nome do comercio. Deste modo comezou a atender as operacións dos emigrantes en América, oriúndos do Ribeiro. 

             O comercio de tecido e a Banca Nogueira. Foto Tirso Sánchez. 1935

Fondo Fotográfico Museo Etnolóxico nº inventario 202001000006 

A Banca Nogueira comezará ocupando parte do baixo do mesmo edificio da rúa Progreso de Ribadavia na que está o establecemento de tecidos. Para o obxectivo de servir de ponte entre España e América, tratando de fomentar o retorno dos capitais procedentes da emigración, contou co apoio de bancos españois e americanos en Buenos Aires, New York, Río de Janeiro, Montevideo e Caracas, o que posibilitou rapidamente un nivel de negocio considerable. 

Trala Segunda Guerra Mundial, en torno a 1947, traslada a sede ao edificio que levantará na mesma rúa esquina a Salgado Moscoso. A nova sede será unha das construcións emblemáticas de Ribadavia.

                                A Banca Nogueira na nova sede. Ca. 1950

              Fondo Fotográfico Museo Etnolóxico nº inventario 200810000529

                             

Despois do falecemento do fundador no ano 1952, serán o seu fillo Ramón Gómez Pérez Neu e o seu xenro Joaquín Robla Díaz quen o substitúan. 

Nos anos sesenta a Banca Nogueira comeza a súa expansión pola provincia, abrindo sucursais en Ourense, Celanova, Avión e A Rúa. Precisamente esta rede a nivel provincial foi un dos atractivos para a súa adquisición en 1971 polo Banco Central. Posteriormente pasará a formar parte do Banco Central-Hispano para finalmente terse integrado no Banco Santander.

                 A Banca Nogueira. Lib. Imp. Pap. El Ribadaviense. Ed. Alarde. ca.1965

              Fondo Fotográfico Museo Etnolóxico nº inventario 201504000069

         

*No catálogo de Museos de España CERES, pódese encontrar as fichas de catalogación de fotografías e doutras pezas mais que forman parte do fondo documental do Museo.

👉🏿 http://ceres.mcu.es/pages/SimpleSearch?index=true

Para saber máis:

García López, Alfonso (2003): La Actividad Bancaria en Galicia. Desde el Catastro del Marqués de la Ensenada a la Ley Cambó. Valladolid: Ed. Lex Nova, S.A.

#aculturasegue #euquedonacasa #CovidEPatrimonio#aculturagalegasegue