No noveno mes do calendario romano en Galicia celébranse festas sinaladas que na tradición oral dánlle, incluso, nome a este mes: Mes de Santos, Mes dos mortos ou de San Martiño. Pilar Vilaboi ademais das historias e lendas das onomáticas deste mes sobre Margarida, Uxío, Sabela, Clemente, Martiño, Román, Bretonia... achéganos refráns e ditos desta época do ano na que xa cheira a inverno: “Entre Santos e Nadal é o inverso candeal” a magosto, a matanza e a viño novo...
Todas as historias, lendas, refráns recollidas por Pilar Vilaboi para festexar o mes de novembro no texto que podedes consultar ou descargar premendo nos enlaces. Aínda que en pandemia os festexos sociais están restrinxidos, sempre nos queda lembralos.
Descarga preme AQUÍ
Consulta preme AQUÍ
[Fragmento do traballo de Pilar Vilaboi]
...
O día 2 é Día de Defuntos: por iso se coñece o mes como dos mortos ou mes
das ánimas. É un día no que se visitan os cemiterios para levarlles flores aos
familiares falecidos. En Tui tiñan o costume de botar un gran toco ao lume na noite
de defuntos para que as ánimas dos devanceiros mortos puidesen vir quentarse. En
Cambados dise que non se debe ir ao mar neste día para evitar coller nas redes aos
mortos. Por terras de Mondoñedo era costume no século XVI que os mozos fosen
percorrendo a aldea, de porta en porta, cantando coma en Nadal e pedindo pan,
carne, patacas, viño, etc. para os defuntos, ben que logo comían todo o recollido nas
súas casas. Esta práctica foi condenada polo Sínodo do bispado de Mondoñedo en
1541. Exemplos de tradición oral temos os refráns: No mes dos mortos mata os teus
porcos; ou No mes dos Santos e Defuntos mata os teus porcos e vai facendo bo
caldo cos untos, nos dous casos aludindo á matanza.
...
E rematamos cunha estrofa do poema de Cuña Novás titulado Novembro:
[...] Unxe a moucho a esperma árdiga
que alcende a dubidosa chama marela do recordo
e o seu ouvido ecoa a nocturna servidumbre dos mortos. [...]
No hay comentarios:
Publicar un comentario